Erken Menapoz

Tanım Prematür over tükenmesi (POF), 40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarının kaybıyla giden bir klinik sendromdur. 40 yaşında yumurtalık fonksiyonlarının kaybı "prematür menopoz", 45 yaş civarında ise "erken menopoz" olarak tanımlanmaktadır.

Belirtiler
- Adet düzensizliği (en az 4 aydır adet görmeme veya seyrek adet görme)
- Yüksek gonadotropin seviyeleri (FSH > 25 IU/L, 4 hafta ara ile yapılan iki testte)
- Düşük östrojen seviyeleri
Yumurta Rezervi Kadınlar doğduklarında yaklaşık 1 milyon yumurtaya sahiptir, ancak zamanla bu sayı azalır. Menopoz, yumurtalık rezervinin tükendiği ve doğal menopoz yaşının 48-52 arasında olduğu bir dönemdir. Bazı kadınlarda bu rezervin tükenme hızı daha fazla olabilir ve erken menopoz gözlenebilir.

Sıklık ve Nedenler POF, yaklaşık %1 sıklıkla görülür ve aşağıdaki nedenlere bağlı olabilir:
- Kromozomal/genetik faktörler (Fragil X sendromu, Turner sendromu gibi)
- Otoimmün hastalıklar (Çölyak hastalığı, Otoimmün Addison hastalığı vb.)
- Enfeksiyonlar (Kabakulak, HIV, Herpes vb.)
- Iatrojenik faktörler (cerrahi, radyoterapi, kemoterapi vb.)
- Çevresel etkenler (sigara kullanımı vb.)
Değerlendirme POF şüphesi olan hastalar için aşağıdaki testler yapılmalıdır:
- Karyotip (genetik inceleme)
- Adrenal otoantikorlar
- Tiroid fonksiyon testleri
- Pelvik ultrasonografi
- Kemik mineral dansitometrisi
Yönetim ve Tedavi POF’un yönetimi, aşağıdaki risklerin dikkate alınmasını gerektirir:
- Düşük yaşam süresi beklentisi
- Azalmış gebelik olasılığı
- Kemik yoğunluğunda azalma
- Artmış kardiovasküler hastalık riski
- Psikolojik sağlık sorunları
POF hastalarının spontan gebelik olasılığı %5-10’dur. Üremeye yardımcı tedavi yöntemleri henüz mevcut değildir. Tedavi, hormonal eksikliklerin yarattığı rahatsızlıkları azaltmaya yöneliktir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri Sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı bir diyet uygulamak, POF yönetiminde faydalı olabilir.

Sonuç Prematür over tükenmesi, kadınlar için zor bir durum olabilir. Psikolojik ve fiziksel destek almak, bu süreçte önemlidir.

Kaynaklar: ESHRE, Medscape, UpToDate.